BLOG | Rombout Verhulst
Stefan Glasbergen schreef een blog voor WBOOKS na aanleiding van zijn nieuwe boek Rombout Verhulst, beeldhouwer in de lage landen.
De liefde voor kunst en geschiedenis is mij als het ware aangeboren. Waar mijn klasgenootjes op de basisschool voetbalplaatjes van de grote voetbalhelden uit de jaren tachtig verzamelden, knipte ik plaatjes van schilderijen uit kranten uit tijdschriften. Ik hing ze met plakband (niet met punaises, want dan zag je een deel van de afbeelding niet meer) op het behang van mijn slaapkamer en liet daar vol trots iedereen mijn eigen tentoonstelling zien. Vooral de schilderkunst uit de zeventiende-eeuw was een grote favoriet.
De kunst en ik zijn daarna nooit meer uit elkaar gegaan en ik besloot dat ik hier iets over wilde schrijven. Ik ging op zoek naar een kunstenaar waar nog niet zoveel over geschreven is. Een persoon die het grote publiek misschien wel een beetje uit het oog heeft verloren, maar waar ik persoonlijk wel een bepaalde affiniteit mee voel. Al snel kwam ik bij de zeventiende-eeuwse beeldhouwer Rombout Verhulst uit. In mijn woonplaats Leiden is op allerlei plekken werk van hem te zien. Het is zo prominent aanwezig dat iedere Leidenaar zijn werk kent. Toch merkte ik, als ik met mensen over hem sprak, dat men zijn werk wel kende, maar dat men geen idee had dat hij het gemaakt had of wie hij überhaupt was. Toen bleek dat de laatste serieuze biografie over Verhulst uit 1907 stamt, had ik de droomkandidaat voor mijn eerste kunstenaarsbiografie gevonden.
Rombout Verhulst was in de tweede helft van de zeventiende eeuw de belangrijkste beeldhouwer in de Noordelijke Nederlanden. Als biograaf probeerde ik hem zo dicht mogelijk op de huid te zitten. Ik struinde archieven af op zoek naar bronnen die me iets over hem konden vertellen, ik las alles wat maar enigszins met hem te maken had en in de weekenden reed ik met vrienden het halve land door om zijn werken te bekijken. Naarmate ik Rombout steeds beter leerde kennen, drong het tot me door dat hij niet alleen maar interessant is om zijn uitmuntende artistieke prestaties, maar ook omdat zijn perspectief een waanzinnig venster op de geschiedenis van de zeventiende eeuw biedt. Rembrandt van Rijn, Joost van den Vondel, Jacob van Campen, Johan de Witt, koning-stadhouder Willem III en Michiel de Ruyter, om er maar eens een paar te noemen, ontmoette hij allemaal en alle grote gebeurtenissen van zijn tijd maakte hij van dichtbij mee. Toen Johan de Witt samen met zijn broer in Den Haag werd gelyncht, bevond een leerling van Verhulst zich zelfs onder de moordenaars!
Wanneer historici over geschiedenis schrijven gaat het vaak over de verhalen van bepalende en bekende figuren. Hoeveel boeken hebben we niet over Rembrandt, De Ruyter of De Witt? Zelf vind ik de verhalen over mensen die zich wat meer in de kantlijn bevinden veel interessanter. Dikwijls leveren ze perspectieven die je anders niet snel zou zien. Naast al het moois dat Verhulst ons heeft nagelaten, was het vooral dankzij deze historische sensatie dat het schrijfwerk bijna als vanzelf ging. Ik hoop dat deze biografie er aan bijdraagt dat Verhulst, die dit jaar precies 400 jaar geleden werd geboren, weer een beetje uit de vergetelheid terugkeert. Natuurlijk hebben de grote schilders van de zeventiende eeuw een unieke prestatie geleverd, maar iedereen die de moeite neemt om het werk van Verhulst goed te bekijken, zal zien dat de beeldhouwkunst in deze periode bepaald geen ondergeschoven kindje was!
