Kunstenaar Johanna van Eijbergen (1865-1950) was de enige vrouw in Nederland de rond 1900 op het gebied van de metaalkunst haar stempel drukte. Tot dan toe namen veel vrouwen in de toegepaste kunst een uitvoerende rol in. Het decoreren van textielwerk en het beschilderen van keramiek behoorden tot hun werkterrein. Als enige vrouwelijke ontwerper van metaalsierkunst heeft Johanna van Eijbergen in de kunstgeschiedenis dan ook een bijzondere plaats. Het is de hoogste tijd om haar indrukwekkende werk in de schijnwerpers te zetten. Het boek Johanna van Eijbergen | 1865-1950 toont haar belangwekkende oeuvre dat ze in slechts tien jaar tijd wist op te bouwen.
Bij de Nederlandse metaalkunst rond 1900 praten we veelal over kunstenaars als Jan Eisenloeffel (1876-1957), Frans Zwollo sr. (1872-1945), Carel Begeer (1883-1956) en Johannes Cornelis Stoffels (1878-1952). Ook de naam Johanna van Eijbergen behoort echter toe aan dit rijtje invloedrijke kunstenaars uit die tijd. Van Eijbergen begaf zich in een mannenwereld en wist in een korte periode een groots oeuvre op te bouwen als metaalkunstenaar. Zij onderscheidde zich door de manier waarop ze gestileerde dier- en plantmotieven wist te verbinden met geometrische vormen. Haar ontwerpen sluiten aan bij de heersende art nouveau-stijl van rond het fin de siècle.
Van Eijbergen maakte haar ontwerpen voor de Hengelose fabrikant G. Dikkers & Co. Deze ‘Fabrikant van Appendages voor Machines en Stoomketels’ bood tussen 1904 en 1910 een atelier voor de productie van sierwerk. Hier werden de ontwerpen van Van Eijbergen uitgevoerd. Het zijn bloemen en dieren, met name gevleugelde insecten, vlinders en vissen die terugkomen op de vaasjes en sierschalen in messing, koper en tombak. In het boek Johanna van Eijbergen | 1865-1950 zien we ook het fabelachtige werk van de hedendaagse illustrator Merlijne Marell (1986), die zich door Van Eijbergen liet inspireren. Dit boek verschijnt bij de solotentoonstelling met het werk van Johanna van Eijbergen die medio 2022 plaatsvindt in het Drents Museum te Assen.
