Kasteel op de Groningse klei
De Menkemaborg in Uithuizen is voor veel bezoekers een barokke verrassing in het open kleilandschap van het Hogeland. Middenin het groen en omringd door een elegante Franse tuin ligt het landhuis van de Alberda’s, in de achttiende eeuw een van de rijkste en machtigste Groninger jonkersfamilies.
Na de dood in 1902 van de laatste bewoner Gerhard Alberda van Menkema, stond de borg bijna twintig jaar leeg. Zijn erfgenamen schonken het huis aan het Groninger Museum. Tegenwoordig geeft de Menkemaborg een indruk van het adellijk leven tijdens de bloeitijd van de Groninger jonkers. De vertrekken zijn ingericht volgens het principe ‘alsof de bewoners even weg zijn’. Veel objecten zijn afkomstig uit andere, minder fortuinlijke Groninger borgen die de tijd niet overleefden.
De Menkemaborg wekt als best bewaarde Groninger borg op het eerste gezicht de indruk een soort van tijdscapsule te zijn, die een gedetailleerde kijk in het verleden mogelijk maakt. Maar bij nader inzien blijkt toch veel ook niet zichtbaar. Wie waren die bewoners eigenlijk door de eeuwen heen? Hoe veranderden zij het huis, of juist niet? Wie woonden en werkten behalve de Alberda’s nog meer op en rondom de borg? Menkemaborg. Kasteel op de klei belicht verborgen plekken en onbekende verhalen. Een mysterieuze ‘Spaanse Dame’, het spekhok, jicht, poffertjes, een verdwenen orchestrion, koepokken, voorverwarmde toiletzittingen, klimkomkommers, een doodgeschoten hond, omstreden huwelijkspartners, verdwenen Hobbema’s en mislukte spoorwegplannen. Behalve de glorietijd staan natuurlijk ook de schaduwkanten van het leven tijdens vijf eeuwen bewoning volop in het licht.
