De Betuwe en het Oosten | Martin Berendse, auteur: In onze vorige blog schreef Paul dat hij noorderling is (geworden). Hoewel ik al heel lang in Amsterdam-Noord woon (Waterland eigenlijk), voel ik me nog steeds een Betuwnaar. Daar ben ik nu eenmaal geboren en getogen. Volgens de hoofdstukindeling van onze nieuwe Historische Streekatlas NL (waarbij Gelderland is ingedeeld bij het Oosten), ben ik dus een ‘oosterling’. Maar eerlijk gezegd voel ik mij oosterling noch Geldersman, maar eigenlijk alleen Betuwnaar. Zoals zovelen heb ik nu eenmaal meer binding met mijn eigen streek dan met mijn eigen provincie.

Dichter bij mijn Betuwe-gevoel kun je niet komen.

In mijn geboortedorp Geldermalsen woonde en werkte heel lang Piet Mulder, de ‘schilder van het Betuws Landschap’. Met vriendelijke toestemming van zijn erfgenamen konden we twee van zijn prachtige schilderijen in onze nieuwe atlas opnemen: de Waaldijk bij Opijnen (met een mooie boomgaard in volle bloei) en Gezicht op Geldermalsen (met die mooie bocht in de Linge bij de Koppelsedijk). Dichter bij mijn Betuwe-gevoel kun je niet komen.

Wat Piet Mulder voor de Betuwe was, waren de Nederlandse ‘Barbizonners’ (schilders als Mauve, Bilders en de gebroeders Maris) in de 19^e eeuw voor de Veluwezoom. In de streekatlas hebben we het Landschap bij de Oortberg van J.W. Bilders opgenomen. Het roept bij de ingewijden ongetwijfeld het Veluwezoom-gevoel op.

Ik noem nog twee andere streekbeelden die het hoofdstuk ‘Het Oosten’ sieren: De Watermolens bij Singraven van Jacob van Ruysdaal (het oude Twente in één prachtig beeld) en het Rivierlandschap met ruiters, van Albert Cuyp (Rijk van Nijmegen). Waarom juist die twee? Omdat de beide heuvellandschappen op mij als vermeende oosterling haast exotisch overkomen. Dichtbij maar toch ver weg. Een heel ander oosten dan het mijne, want wij hebben geen heuvels in de Betuwe. Hoger dan de Waaldijk bij Opijnen en de Koppelsedijk in Geldermalsen komen we niet. Hoog zat voor een Betuwnaar, zolang ze maar bestand zijn tegen het hoge water…